Virüs hakkında bilgi edinmek için çok sayıda çalışma yürütülüyor. Son dönemde yapılan çalışmanın raporuna göre koronavirüs sadece akciğerlerimizi hedef almıyor, ölümcül beyin hasarı ve nörolojik problemlerle bağlantılı olduğu belirtiliyor.
Brain dergisinde geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir araştırmaya göre, bazı koronavirüs hastaları deliryum ataklarının eşlik ettiği beyin şişmesi yaşıyor. Diğer hastalarda Guillain-Barré sendromu gibi felce neden olabilecek sinir sistemi bozuklukları gelişirken, birkaçı yaşamı tehdit eden inme geçiriyor.
The Guardian’a konuşan yeni çalışmanın yazarlarından Michael Zandi, “COVID-19’un daha önce başka virüslerde görmediğimiz şekilde beyni etkilediğini görüyoruz.” dedi. Araştırmacılar, nörolojik semptomların, ciddi vakalar (ventilasyon veya ek oksijen gerektiren hastalar) ile sınırlı olmadığını tespit etmişlerdir.
Koronavirüs Beyin Hasarına Neden Oluyor
Araştırmacılar, 16-85 yaşları arasında 43 koronavirüs hastasını incelemişlerdir. Hepsi Londra’daki Ulusal Nöroloji ve Nöroşirurji Hastanesinde 9 Nisan – 15 Mayıs tarihleri arasında tedavi edilmiştir. Bu hastaların 10’unun beyinlerinde deliryum ataklarının eşlik ettiği şiddetli şişlik vardı. Covid-19 tanısından önce psikiyatrik rahatsızlığı olmayan 55 yaşında bir kadın, hastaneden taburcu edildikten üç gün sonra garip davranmaya başladı. Ceketini tekrar tekrar açıp kapıyor, evinde aslan ve maymunları görebildiğini söylüyor ve işitsel/görsel halüsinasyonlardan bahsediyordu. Daha sonra hasta, Capgras sendromu olarak adlandırılan, kişinin çevresindekilerin gerçek olmadığına, başkalarının onların yerine geçtiğine inandığı bir psikiyatrik bozukluk yaşıyor.
Çalışmada gözlemlenen bir düzine hastanın merkezi sinir sistemlerinde değişiklik vardı; o gruptaki bir kişi hayatını kaybetti. Bu 12 hastanın dokuzuna, kabakulak veya kızamık gibi bir enfeksiyondan sonra genellikle çocukların beyninde ve omuriliklerdeki sinirlere saldıran Akut Dissemine Ensefalomiyelit (ADEM) teşhisi kondu. Hastanedeki ADEM vakalarının sayısının, koronavirüs pandemisinden önce ayda bir iken, Nisan ve Mayıs aylarında haftada iki veya üçe yükselmiştir.
Çalışmadaki diğer yedi hastaya Guillain-Barré sendromu teşhisi konuldu; bazılarında COVID-19 semptomlarından üç hafta sonra nörolojik semptomlar gelişti. Genel olarak, araştırmacılar hayatı tehdit eden nörolojik bulguların hastalarda ciddi solunum semptomları ile bağlantılı olmadığını keşfettiler. Bu durumda hastanın akciğerleri iyi olsa bile beyin sağlığı iyi olmayabilir.
Koronavirüs Her Yaşta Felce Neden Olabilir
Çalışmada, hafif koronavirüs semptomları olan 27 yaşındaki bir kadın ile beyinlerindeki kan pıhtıları nedeniyle felç geçiren 8 hasta vardı. Son zamanlarda yapılan diğer araştırmalar, hafif COVID-19 vakaları olan genç hastaların bile inme gibi kan pıhtılaşması ile ilişkili komplikasyonlar yaşayabileceğini ortaya koydu. New York’ta bir grup doktor, Nisan ayında 30 ve 40 yaşlarında geçmiş tıbbi hastalığı olmayan beş koronavirüs hastasının hayatı tehdit eden inme yaşadığını bildirdi.
Benzer şekilde, Çin’in Wuhan kentinde bulunan üç hastanede 214 COVID-19 hastası üzerinde yapılan bir çalışmada, hastaların % 36’sının bilinç bozukluğu veya felç de dahil olmak üzere serebrovasküler hastalıklar gibi nörolojik semptomları olduğu bulundu. Ancak bu araştırma henüz kesin olarak kanıtlanmış değil.
Koronavirüse Bağlı Beyin Hasarları
Yeni çalışmanın araştırmacıları, doktorların “bu pandeminin uzun dönem sonuçlarını belirlemek” için iyileşmiş koronavirüs hastalarının takip edilmesi gerektiğini belirtiyorlar. Zandi’nin ekibi ve diğer araştırmacılar, hastalar hastaneden ayrıldıktan sonra bir süre beyin hasarı sorunlarının ortaya çıkmayabileceğinden endişe ediyorlar. “Benim endişem şu anda COVID-19’a yakalanmış milyonlarca insanımız var. Bir yıl içinde 10 milyon iyileşmiş insan varsa ve bu insanların bilişsel eksiklikleri varsa… o zaman bu onların çalışma yeteneklerini ve günlük yaşam faaliyetleri etkileyecektir.”
Bu, 1918 İspanyol gribi salgınını izleyen yıllarda görülen bir fenomene benziyor; 1917 ve 1930’lar arasında, 1 milyondan fazla insana ensefalit, uyuşukluk veya hipersomnia (aşırı uyku isteği) teşhisi kondu. Beyindeki şişlikten kaynaklanan bozukluk, bazı hastaların hayatlarını olumsuz etkileyen aşırı uyku hali ve şiddetli nörodejenerasyona neden oldu.
Beyin üzerinde gecikmiş etkiler göreceğimiz COVID’den sonra bazı gizli salgınların ortaya çıkabilmesi endişe verici, çünkü beyin üzerinde olumsuz etkileri olabilir ve önümüzdeki yıllarda yavaş yavaş belirtilerini gösterebilir.
Kaynak: Science Alert
